ΤΟ ΜΠΛΟΚΟ ΤΗΣ ΚΟΚΚΙΝΙΑΣ

Το μπλόκο της Κοκκινιάς

[Διαθεματική εργασία]

Α/ Ας θυμηθούμε την αφορμή:

Τη διαβάσαμε στα Ελληνικά του Ξενοφώντα. Οι Τριάκοντα τύραννοι, βλέποντας τη συνεχή ενίσχυση των δημοκρατικών εξόριστων Αθηναίων και προμαντεύοντας την ήττα τους, θέλησαν να εξασφαλίσουν για τη σωτηρία τους ένα καταφύγιο στην Ελευσίνα. Συγκέντρωσαν λοιπόν όλους τους πολίτες («μπλόκο») για μια δήθεν απογραφή, τους συνέλαβαν και με φανερή ψηφοφορία μετά από μια παρωδία δίκης, τους οδήγησαν, αθώους ανθρώπους, στο εκτελεστικό απόσπασμα!

 Το γεγονός αυτό της πρωτοφανούς τρομοκρατίας και βαρβαρότητας μας δίνει το έναυσμα να ερευνήσουμε ένα παρόμοιο περιστατικό της νεότερης και σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, που εντάσσεται στην  αντίσταση των Ελλήνων την περίοδο της γερμανικής κατοχής και καταδεικνύει τις θηριωδίες του ναζιστικού καθεστώτος.

 Ο Μανώλης Γλέζος, ένας ήρωας της εθνικής αντίστασης, στο δίτομο έργο του για την εποποιΐα του 1940-1944, σημειώνει στο «Μαρτυρολόγιο του Ελληνικού λαού», όπως το ονομάζει, την ακόλουθη λιτή επισήμανση: «Νίκαια, Πειραιά. Στις 9 Μαρτίου 1944 το πρώτο μπλόκο με 1500 ομήρους και 90 εκτελεσμένους. Στις 17 Αυγούστου 1944, στο δεύτερο μπλόκο, συλλαμβάνονται 4000 όμηροι. Από αυτούς 240 εκτελέστηκαν επί τόπου στην Οσία Ξένη και στις 29 Σεπτεμβρίου 1944, στο τρίτο μπλόκο, σκοτώνουν 9 και τραυματίζουν 32.»

 Ας ψάξουμε λοιπόν κι ας μάθουμε τι έγινε εκείνη τη μέρα του ζεστού καλοκαιριού λίγο μετά τη γιορτή της Παναγίας και μάλιστα μέσα από τις διηγήσεις των ανθρώπων που βίωσαν τις τραγικές εκείνες στιγμές. Θα χωριστούμε σε ομάδες, αλλά όλοι  θα δούμε το βίντεο από το Αρχείο της ΕΡΤ με τις προσωπικές μαρτυρίες και θα έχουμε ως άσκηση, ο καθένας στο τετράδιό του, να καταγράψουμε τα στιγμιότυπα εκείνα που μας συγκίνησαν περισσότερο.

http://archive.ert.gr/7475/

 Β/ Ας χωριστούμε σε ομάδες.

Α ΟΜΑΔΑ

Έργο σας θα είναι να παρουσιάσετε τις κυριότερες αντιστασιακές ομάδες που έδρασαν την περίοδο της γερμανικής κατοχής και να φτιάξετε έναν πίνακα με τις σημαντικότερες αντιστασιακές δράσεις στην ύπαιθρο και στις πόλεις.

Τις πληροφορίες σας μπορείτε να πάρετε

1)  από το βιβλίο της Γ΄ Γυμνασίου μέσω του ψηφιακού σχολείου 

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-C105/751/4937,22464/

2) από τις σελίδες ιστορίας του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού

http://www.ime.gr/chronos/14/gr/1940_1945/resistance/02.html

Μπορείτε να συνθέσετε το υλικό σας σε ένα power point εντάσσοντας και φωτογραφικό υλικό.

Β ΟΜΑΔΑ

Έργο σας θα είναι να παρουσιάσετε τα χαρακτηριστικά της ελληνικής αντίστασης, αλλά και τη σημασία της σε ένα κείμενο που θα συντάξετε για τη σχολική διαδικτυακή σας εφημερίδα. Η εργασία θα μπορούσε να συνοδεύεται από φωτογραφικό υλικό που θα αναζητήσετε στο διαδίκτυο. 

Πληροφορίες μπορείτε να πάρετε  από το βιβλίο της Γ΄ Γυμνασίου μέσω του ψηφιακού σχολείου

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-C105/751/4937,22464/

κυρίως όμως από τις πηγές που ακολουθούν:

1^η πηγή:

«Το μεσημέρι της 2ας Μαΐου 1941, ο 17χρονος μαθητής της Ε΄ Γυμνασίου του Βαρβακείου από τη Βυτίνα, Μάθιος Πόταγας, πετάχτηκε άοπλος στη μέση του δρόμου, ύψωσε το χέρι και φώναξε στη φάλαγγα των αρμάτων μάχης των ναζί που έφτασαν στη γέφυρα Κουτρουμπή, στο δημόσιο δρόμο, που περνούσε έξω από τη Βυτίνα: «Σταθείτε. Δεν θα μας σκλαβώσετε. Είμαι εδώ μόνος. Αλλά η Ελλάδα ολόκληρη ακολουθεί». Έκπληκτος ο διοικητής της φάλαγγας, ρώτησε το διερμηνέα, τι λέει αυτό το παιδί. Όταν ο διερμηνέας του εξήγησε, ο διοικητής με το αυτόματό του σκότωσε τον Πόταγα. Αλλά δεν έφτανε στον ναζί αξιωματικό μόνον ο θάνατος. Διέταξε τους στρατιώτες του και με έναν ογκόλιθο συνέθλιψαν το κεφάλι του νέου που τόλμησε να υψώσει το ανάστημά του απέναντι στο Γ΄ Ράιχ και το στρατό του...»
   Η αντίσταση του ελληνικού λαού στον κατακτητή, σηματοδοτεί την ίδια την εθνική ταυτότητά του και την εθνική ύπαρξή του. Γιατί παρουσιάζει το εκπληκτικό φαινόμενο της καθολικότητας. Η καθολική σχεδόν συμμετοχή σ’ έναν αγώνα άνισο, αλλά έμπλεο από τόσα υψηλά ιδανικά, προσδιορίζει τον εθνικό και τον πανανθρώπινο χαρακτήρα της ελληνικής Εθνικής Αντίστασης. Ο Μανώλης Γλέζος γράφει πως «όταν λέμε Εθνική Αντίσταση δεν εννοούμε μόνον εκείνους που συμμετείχαν ενεργητικά στον αγώνα, ή ανήκαν σε αντιστασιακές οργανώσεις. Δεν λογιάζουμε μόνον τους αντιστασιακούς, αυτούς που παίζαν τη ζωή τους κορώνα γράμματα, κάθε μέρα, τους πρωτοπόρους, τους τολμηρούς, τα παλληκάρια, τους μπροστάρηδες. Όταν αναφερόμαστε στην Εθνική Αντίσταση, όταν μιλάμε για Εθνική Αντίσταση, δεν εννοούμε μόνο τους φυλακισμένους, τους ομήρους, τους εκτελεσμένους. Συμπεριλαμβάνουμε όλους όσους αντιστέκονταν, με οποιονδήποτε τρόπο στον κατακτητή. Όλους εκείνους οι οποίοι με την ανυπακοή τους να πειθαρχήσουν στις εντολές του κατακτητή, με την άρνησή τους, με την εναντίωσή τους να αποδεχτούν οποιαδήποτε εντολή του, δεν υπέκυπταν, αλλά αγωνίζονταν. Αντίσταση έκανε και ο μαχητής και εκείνος που δεν πίστευε σε όσα του κανοναρχούσε ο κατακτητής. Αντίσταση έκανε κι όποιος έδινε μια μπουκιά ψωμί στον πεινασμένο και μια κούπα νερό στον διψασμένο να ξεδιψάσει…»

2^η πηγή

Μανώλης Γλέζος: «Εθνική Αντίσταση  1940-1945» Τόμοι Α και Β, εκδόσεις Στοχαστής

3^η πηγή

Γ ΟΜΑΔΑ

Έργο σας θα είναι να καταγράψετε τα γεγονότα που συνέβησαν στις 17 Αυγούστου 1944 στην Κοκκινιά. Μπορείτε να τα παρουσιάσετε δημιουργώντας μια προβολή παρουσίασης με φωτογραφικό υλικό και σχέδια χαρακτικής τέχνης. Αξιοποιήστε τις ιστοσελίδες: 

http://littlenautilus.blogspot.com/2011/08/blog-post.html

http://www.toxotis.se/politika/antidiktatorika/elliniki_epitropi/demonstationer/charaktika.html

Δ ΟΜΑΔΑ

  Το μπλόκο της Κοκκινιάς έχει γυριστεί σε ταινία. Αναζητήστε τη στο διαδίκτυο και φτιάξτε μια ωραία παρουσίαση. Θα περιλαμβάνει περίληψη της υπόθεσης, τους ηθοποιούς, εικόνες, κριτικές, λίγα λόγια για τον σκηνοθέτη.  Χρήσιμο μπορεί να είναι και ένα άρθρο της Ελευθεροτυπίας :

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=301007

       Αξίζει να σκιαγραφήσετε τον κύριο «ήρωα» της ταινίας, να παρακολουθήσετε τα συναισθήματα που βιώνει, καθώς και την τελική μεταστροφή του.

  Αν υποθέσουμε ότι θέλετε να προβάλετε την ταινία στο σχολείο, φτιάξτε μιαν αφίσα, με την οποία να προσκαλείτε τους συμμαθητές σας στην προβολή της ταινίας σε μια εκδήλωση μνήμης, που θα μπορούσε πράγματι να πραγματοποιηθεί την επόμενη χρονιά στα πλαίσια του εορτασμού της 28^ης Οκτωβρίου.