ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ - Β΄ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ

Αυτή η ενότητα έχει εξαιρετικά μεγάλο ενδιαφέρον και θα μπορούσε κανείς να την μελετά για πολύ καιρό. Οικονομικά συμβάντα, κοινωνικές ανατροπές, πολιτικές εξελίξεις, ανάπτυξη του πεζού λόγου, της αρχιτεκτονικής, της γλυπτικής, της αγγειοπλαστικής, διαμόρφωση της αρχαίας ελληνικής θρησκείας και ... οι περσικοί πόλεμοι συνθέτουν ένα πλούσιο μωσαϊκό, το οποίο δεν χορταίνει κανείς να θαυμάζει.
Αυτή τη φορά θα εργαστούμε ομαδικά και διερευνητικά. Θα μελετήσουμε κυρίως πηγές και σαν ιστορικοί θα προσπαθήσουμε να ανασυνθέσουμε την εποχή.
Το θέμα μας αρχικά θα είναι ο Β΄ Αποικισμός.

Α ΟΜΑΔΑ

Αναζητώ τα αίτια του Β΄ Αποικισμού.

Πληροφορίες μπορείτε να αντλήσετε από το Λογισμικό «Ιστορία Γυμνασίου του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου». 

Θα το βρείτε στη διεύθυνση http://users.sch.gr/maritheodo/history-pi/section4/lemmata/2-1-0.htm . 

• Μελετήστε τα κείμενα 1,2,3. 
• Πατήστε τον Χάρτη πλοήγησης και από την ενότητα "Γραπτές πηγές" μελετήστε την τελευταία.
• Αξιοποιήστε και τα παρακάτω κείμενα:

Α/ ΚΕΙΜΕΝΟ
 Η επέκταση του Ελληνισμού στα παράλια της Μεσογείου και του  Εύξεινου Πόντου, που έγινε από τα μέσα του 8ου αι. ως τα μέσα του 6ου αι. π.Χ., αποτελεί ένα από τα λαμπρότερα κεφάλαια της Ιστορίας του αποικισμού στον κόσμο γενικά.

Οι λόγοι που οδήγησαν στην επέκταση αυτή είναι διαφορετικοί. Πρέπει να αναζητηθούν στην οικονομική ανάπτυξη, στην οποία σιγά-σιγά οδήγησαν οι ήρεμοι αιώνες τής μόνιμης εγκαταστάσεως μετά την θύελλα των μεταναστεύσεων των λαών. Ενώ στην Ιωνία, παράλληλα με την αγροκαλλιέργεια, είχε αναπτυχθεί πολύ νωρίς και το εμπόριο, στην μητροπολιτική Ελλάδα κυριαρχούσε κατά την εποχή του Μεσαίωνος η γεωργία. Μόνο από τον 8ο/7ο αι. π.Χ. άρχισαν να αναπτύσσονται και εδώ, κυρίως στις παραλιακές πόλεις, το εμπόριο και η βιοτεχνία. Η αρχή του αποικισμού έγινε όμως από την μητροπολιτική Ελλάδα Πρωτοπόρες ήταν οι ιωνικές παραλιακές πόλεις του Ευρίπου Ερέτρια και Χαλκίς, ακολούθησαν δε οι δωρικές παραλιακές πόλεις του Ισθμού Μέγαρα και Κόρινθος. Αντίθετα, η λαμπρή αποικιστική δραστηριότης της Μιλήτου αρχίζει κατά τον 7ο αι. π.Χ. Επειδή η οικονομία της μητροπολιτικής Ελλάδος ήταν κυρίως αγροτική, οι παλαιότερες αποικίες που προέρχονταν από εκεί ιδρύθηκαν, κυρίως για να ικανοποιηθεί η ανάγκη αποκτήσεως νέων εδαφών, εφ’ όσον με την αύξηση του πληθυσμού το πάτριο έδαφος δεν επαρκούσε για το έμψυχο δυναμικό που πλεόναζε· αντίθετα, στις αποικίες της Μιλήτου, όπως θα δούμε παρακάτω, έπαιζαν σπουδαίο ρόλο και εμπορικά συμφέροντα.

(Wilken)

Β/ ΚΕΙΜΕΝΟ

Υπάρχουν δυο θεωρίες σχετικά με τις αρχές του ελληνικού αποικισμού της αρχαϊκής περιόδου, που για πολλά χρόνια διαίρεσαν τους σύγχρονους μελετητές. Η μια πλευρά υποστήριζε ότι η ελληνική εξάπλωση ανταποκρινόταν πρώτα απ’ όλα σε κίνητρα εμπορικά. Ειδικότερα, εξαιτίας της ανάπτυξης της σιδηρουργίας, γινόταν απαραίτητος ο έλεγχος ορισμένων περιοχών πλούσιων σε κοιτάσματα. Εξάλλου, η δημογραφική έκρηξη, από τον 9ο αιώνα και μετά, που διαπιστώνεται από την αύξηση των κατοικημένων τοποθεσιών και των νεκροπόλεων δεν θα μπορούσε να συμβεί χωρίς τη δυνατότητα ανεφοδιασμού σε δημητριακά, που η Ελλάδα δεν παρήγε σε επαρκείς ποσότητες. Τέλος, το γεγονός ότι σι πρώτες αποικίες ιδρύθηκαν στη Νότια Ιταλία, όπου οι Μυκηναίοι είχαν ήδη εμπορικά πρακτορεία, ενίσχυε τις πεποιθήσεις των υποστηρικτών της εμπορικής εκδοχής.

Όμως η θεωρία αυτή προσέκρουε στα επιχειρήματα της άλλης πλευράς που τόνιζαν τη σημασία, αφενός των παραδόσεων που ανέφεραν οι αρχαίες πηγές, αφετέρου των ίδιων των τοποθεσιών, γιατί σι κυριότερες αποικίες είχαν ιδρυθεί σε σημεία που περιβάλλονται από πλούσιες αγροτικές γαίες. Πράγματι, οι ιδρυτικές διηγήσεις εξηγούν την αναχώρηση των αποίκων προβάλλοντας είτε κάποια εσωτερική κρίση της πόλης —παράδειγμα, η ίδρυση του Τάραντα από τους εκδιωχθέντες Σπαρτιάτες— είτε προβλήματα επιβίωσης, όπως στη Θήρα, που μια σιτοδεία εξανάγκασε ένα μεγάλο μέρος των κατοίκων της νήσου να μεταναστεύσουν και να ιδρύσουν την Κυρήνη στη Λιβυκή ακτή, ή, τέλος, μιας κατάστασης που οι αρχαίοι συγγραφείς ονόμαζαν στενοχωρία, δηλαδή έλλειψη καλλιεργήσιμης γης.
(Mossé – Gourbeillon)

• Μπορείτε να ανατρέξετε και στη μηχανή αναζήτησης google προκειμένου να συμπληρώσετε την εργασία σας.

Δείτε:  http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%B5%CF%8D%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%82_%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82

ιστιοφόρο εμπορικό σκάφος από κύλικα του 6ου αιώνα

Β ΟΜΑΔΑ

Αναζητώ διαφορές ανάμεσα σε Α΄ και Β΄ Αποικισμό.

Πληροφορίες μπορείτε να αντλήσετε από το Λογισμικό «Ιστορία Γυμνασίου του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου». 

Θα το βρείτε στη διεύθυνση http://users.sch.gr/maritheodo/history-pi/section4/lemmata/2-1-0.htm . 

• Μελετήστε τα κείμενα 2, 5, 7, 8.
• Πατήστε τον Χάρτη πλοήγησης και από την ενότητα "Γραπτές πηγές" μελετήστε τις τέσσερις πρώτες. Να ανατρέξετε και στις "Εικόνες".
• Αξιοποιήστε και το παρακάτω κείμενο:

ΚΕΙΜΕΝΟ

Ο αποικισμός γινόταν τώρα από μια μητρόπολη, με την οποία η νέα κοινότης διατηρούσε την σχέση θυγατρικής πόλεως. Επικεφαλής των αποίκων ήταν ένας οικιστής, στον οποίο μετά το θάνατό του αποδίδονταν τιμές ήρωα. Η νέα κοινότης ήταν πόλη όπως ακριβώς η μητρόπολη, με θρησκευτικούς δεσμούς, με τη φωτιά που έπαιρναν μαζί τους οι άποικοι από την ιερή εστία της μητροπόλεως, τις λατρείες και τις γιορτές ή ακόμη το ημερολόγιο και τους πολιτειακούς θεσμούς και διατηρούσε με την μητρόπολη σχέση σεβασμού. Ωστόσο, ως πολιτική κοινότης, ως πόλη, ήταν κατά κανόνα ανεξάρτητη από αυτήν. (…)

Ο πολίτης της αποικίας δεν ανήκε πλέον στο σώμα των πολιτών της μητροπόλεως και σ’ αυτό διαφέρει η αποικία από τις κληρουχίες που ιδρύονταν αργότερα: οι κληρούχοι εξακολουθούσαν να είναι πολίτες των παλαιών κοινοτήτων. Το στοιχείο αυτό εξηγεί τις μεγαλειώδεις επιτυχίες του ελληνικού αποικισμού, σε αντίθεση προς τον αποικισμό των Φοινίκων. Για τους Φοίνικες οι αποικίες λειτουργούσαν ως απλά εμπορικά πρακτορεία που εξυπηρετούσαν τα συμφέροντα της μητρόπολης πόλης και σε περίπτωση συγκρούσεως εγκαταλείπονταν χωρίς πολλούς δισταγμούς. Αντίθετα οι Έλληνες άποικοι δημιουργούσαν μια νέα πατρίδα, για την οποία ήταν πρόθυμοι να θυσιάσουν την περιουσία και τη ζωή τους.

 (Wilken)

• Μπορείτε να ανατρέξετε και στη μηχανή αναζήτησης google προκειμένου να συμπληρώσετε την εργασία σας.

Δείτε:  http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%B5%CF%8D%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%82_%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82 

Πριν ξεκινήσει μια αποικιακή προσπάθεια, ο οικιστής απευθυνόταν σε κάποιο μαντείο, συνήθως σε εκείνο των Δελφών, ζητώντας συμβουλές τόσο για τον τόπο εγκατάστασης όσο και για το χρόνο πραγματοποίησης της αποστολής. Πάνω, σε υδρία του Ε΄ αι. π.Χ. εικονίζεται ο Απόλλων καθισμένος στον μαντικό τρίποδα να ταξιδεύει με τη σκέψη [Ρώμη, Μουσείο του Βατικανού].

ΟΜΑΔΑ Γ

Παρουσιάζω  την πορεία που ακολούθησαν οι άποικοι. 

Από πού ξεκίνησαν και προς τα πού πήγαν;

Πληροφορίες μπορείτε να αντλήσετε από το Λογισμικό «Ιστορία Γυμνασίου του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου». 

Θα το βρείτε στη διεύθυνση http://users.sch.gr/maritheodo/history-pi/section4/lemmata/2-1-0.htm . 

• Μελετήστε το κείμενο 6.
• Πατήστε τον Χάρτη πλοήγησης και από την ενότητα "Γραπτές πηγές" μελετήστε τα κείμενα 1,3,4,5. Να ανατρέξετε και στις "Εικόνες".
• Αξιοποιήστε και τα παρακάτω κείμενα:

ΚΕΙΜΕΝΟ 1 

Τα στάδια του ελληνικού αποικισμού στη Μεσόγειο

Η ελληνική εξάπλωση στη Μεσόγειο χωρίζεται συνήθως σε δύο χρονικές ενότητες. Στην πρώτη, που αρχίζει στα μέσα του 8ου αιώνα, Έλληνες προερχόμενοι Κυρίως από την Εύβοια και την ηπειρωτική Ελλάδα πηγαίνουν να εγκατασταθούν στη Νότια Ιταλία και στη Σικελία. Στη δεύτερη περίοδο, από το δεύτερο τέταρτο του 7ου αιώνα και μετά, διαφοροποιούνται και πληθαίνουν τόσο οι τόποι καταγωγής των αποίκων, όσο και οι τόποι προς τους οποίους κατευθύνονται. Έλληνες από τα νησιά και από τη Μικρά Ασία στέλνουν αποικίες στη Δύση, αλλά και στην Αφρική και μέχρι τα παράλια του Ευξείνου Πόντου.

(Mossé – Gourbeillon)

ΚΕΙΜΕΝΟ 2

Στην παραλία της Θράκης ίδρυσαν η Χαλκίδα και η Ερέτρια αγροτικές αποικίες. Η Χαλκιδική, εκτός από την Ποτίδαια(αποικία της Κορίνθου) έγινε όλη ιωνική. Από την Εύβοια αποικίστηκε επίσης η παραλία της Μακεδονίας, η πλούσια σε χρυσό Θάσος από την Πάρο. Από τη Λέσβο αποικίστηκε τώρα η Τρωάς. (…) Οι Έληνες μπόρεσαν να εγκατασταθούν και στην Αίγυπτο. Από τους Μιλησίους (…) κτίστηκε κοντά στον Νείλο η Ναύκρατις. (…) Στην αφρικανική παραλία, δυτικά της Αιγύπτου, ιδρύθηκε από τη δωρική Θήρα κατά τον 7^ο αιώνα η Κυρήνη (στη σημερινή Λιβύη). (…) Στη Σικελία εμφανίστηκαν πρώτοι οι Χαλκιδείς. (…) Προηγουμένως είχαν ιδρύσει στην παραλία της Καμπανίας την Κύμη. Τους Χαλκιδείς ακολούθησαν στη Σικελία οι Κορίνθιοι, που ίδρυσαν τις Συρακούσες. (…) Πέρα από τη Σικελία και την Ιταλία προχώρησαν οι τολμηροί Φωκαείς από την Μικρά Ασία (αρχαία Φώκαια) και γύρω στα 600 ίδρυσαν τη Μασσαλία. Από εκεί κατέλαβαν θέσεις στην ανατολική παραλία της Ισπανίας.

(Wilken)

• Μπορείτε να ανατρέξετε και στη μηχανή αναζήτησης google προκειμένου να συμπληρώσετε την εργασία σας. Δείτε:  http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%B5%CF%8D%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%82_%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82
• Δείτε ακόμα:  http://blacksea.ehw.gr/forms/filePage.aspx?lemmaId=3683 

Αν θέλετε να παίξετε με όσα μάθατε επισκεφτείτε τον διαδραστικό χάρτη στη σελίδα:

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/istoria/apoikismos-b.htm 

 

ΠΡΟΤΑΣΗ: Για να παρουσιάσετε την εργασία σας στην τάξη μπορείτε να φτιάξετε έναν πίνακα σαν τους ακόλουθους:

ΟΜΑΔΑ Δ
Επισημαίνω τις συνέπειες του Β΄ Αποικισμού

Πληροφορίες μπορείτε να αντλήσετε από το Λογισμικό «Ιστορία Γυμνασίου του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου». 

Θα το βρείτε στη διεύθυνση http://users.sch.gr/maritheodo/history-pi/section4/lemmata/2-1-0.htm . 

• Μελετήστε το κείμενο 10.
• Πατήστε τον Χάρτη πλοήγησης και από την ενότητα "Γραπτές πηγές" μελετήστε το κείμενο 5. Να ανατρέξετε και στις "Εικόνες", από τις οποίες σαν αρχαιολόγοι μπορείτε να ανασυνθέσετε ολόκληρη την εποχή. 
• Αξιοποιήστε και τα παρακάτω κείμενα:

ΚΕΙΜΕΝΟ 1

Η επαφή με τόσους πολλούς και διαφορετικούς συνάμα λαούς είχε ένα πολύ σημαντικό θετικό αποτέλεσμα. Υπερνικώντας τη διάσπαση σε διάφορα φύλα οι Έλληνες συνειδητοποίησαν εκείνο που είχαν όλοι κοινό σε αντίθεση προς τους διαφορετικής προελεύσεως ξένους: την ελληνικότητά τους, όπως εκφραζόταν στην ποίηση και στη θρησκεία, στα ήθη και στις αντιλήψεις τους.

(Wilken)

ΚΕΙΜΕΝΟ 2

Η τεράστια επέκταση των Ελλήνων στα παράλια της Μεσογείου και του Ευξείνου Πόντου δεν είχε μόνον συνέπειες οικονομικής φύσεως. Είχε βασική σημασία για όλη την κατοπινή παγκόσμια ιστορία ως τις μέρες μας, κυρίως γιατί σε όλες αυτές τις χώρες σκορπίστηκε το σπέρμα του ελληνικού πολιτισμού. Αλλά και στην εξέλιξη του ίδιου του ελληνικού πολιτισμού είχε βαθιά επίδραση, γιατί διεύρυνε σε εξαιρετικά μεγάλο βαθμό τον πνευματικό ορίζοντα των Ελλήνων. Σε μια πόλη όπως η Μίλητος, που έκανε εμπόριο σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο, αλλά συνάμα είχε και πολύ στενές εμπορικές σχέσεις με τη Σύβαρι στην Κάτω Ιταλία, τα πλοία της οποίας διέσχιζαν ολόκληρη τη Μεσόγειο, συγκεντρώθηκαν γνώσεις για χώρες και λαούς όλου του τότε πολιτισμένου κόσμου, γνώσεις που ωθούσαν σε σύγκριση και βαθύτερη σκέψη. Έτσι προετοιμάστηκε το έδαφος, ώστε τον 6^ο αιώνα να αναπτυχθεί η ιωνική φυσική φιλοσοφία και η ιωνική επιστήμη.

Η ελληνική αποικία της Κυρήνης εξασφάλισε ευημερία με το εμπόριο του σιλφίου, ενός πολύτιμου αρωματικού και φαρμακευτικού φυτού. Στην παράσταση από κύλικα του 6ου αι. π. Χ. εικονίζεται ο βασιλιάς Αρκεσίλας να επιβλέπει το ζύγισμα και τη φόρτωση σιλφίου.[Παρίσι, Μουσείο Λούβρου].

• Δείτε ακόμη άλλες δύο τοποθεσίες:

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CE%AE_%CE%B5%CF%80%CE%BF%CF%87%CE%AE

http://www.ime.gr/chronos/04/gr/politics/index.html 

Προαιρετικό αλλά πολύ ενδιαφέρον!!!

Παρακολουθείστε ένα ωραίο ντοκιμαντέρ από το αρχείο της ΕΡΤ, «Το λεύκωμα της CALIMERA». Αναφέρεται στις ελληνικές αποικίες της Κάτω Ιταλίας και της Σικελίας, περιοχές στις οποίες μιλιέται ακόμα και σήμερα η κατωιταλική διάλεκτος. Θα πληροφορηθείτε για ήθη και έθιμα και μυστικιστικές τελετές που έχουν τις ρίζες τους στην αρχαιότητα και το Βυζάντιο. 

http://www.ert-archives.gr/V3/public/main/page-assetview.aspx?tid=0000007023&tsz=0&autostart=0

Κρατείστε σημειώσεις, φτιάξτε ένα σχεδιάγραμμα και παρουσιάστε το στην τάξη στο μάθημα της Έκθεσης.[Ενότητα Προφορικός - Γραπτός λόγος]

ΟΜΑΔΑ Ε

Σχέσεις Ελλήνων - Βαρβάρων

Πληροφορίες μπορείτε να αντλήσετε από το Λογισμικό «Ιστορία Γυμνασίου του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου». 

Θα το βρείτε στη διεύθυνση http://users.sch.gr/maritheodo/history-pi/section4/lemmata/2-1-0.htm . 

• Μελετήστε το κείμενο 9.
• Πατήστε τον Χάρτη πλοήγησης και από την ενότητα "Γραπτές πηγές" μελετήστε το κείμενο 3. Να ανατρέξετε και στις "Εικόνες".

ΟΜΑΔΑ ΣΤ

Δυο σύγχρονες προσεγγίσεις

Α/ Η πορεία ενός σύγχρονου μετανάστη

• Για ποιους λόγους στις μέρες μας οι άνθρωποι ξενιτεύονται;
• Ποια τα συναισθήματά τους; Ποιοι οι καημοί;

Παρατηρήστε:

Πρόσφυγες από την αρχαία Φώκαια
Μικρασιατική καταστροφή 1922

Σύγχρονη προσφυγιά

Πολιτικοί πρόσφυγες
Ακούστε το τραγούδι από την ταινία "Ταξίδι στα Κύθηρα" του Θ. Αγγελόπουλου

http://www.youtube.com/watch?v=S1NhaGoY2-8 

Ακούστε 

                * από τη Δόμνα Σαμίου το δημοτικό "Ξενιτεμένο μου πουλί". 

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/mou/XenitemenoMouPouli6.htm

Ξενιτεμένο μου πουλί και παραπονεμένο,
η ξενιτειά σε χαίρεται κ' εγώ χω τον καϊμό σου.
Τι να σου στείλω, ξένε μου, τι να σου προβοδήσω;
Μήλο αν σου στείλω σέπεται, τριαντάφυλλο μαδειέται,
σταφύλι ξερογιάζεται, κυδώνι μαραγκιάζει.
Να στείλω με τα δάκρυα μου μαντήλι μουσκεμένο,
τα δάκρυα μου είναι καυτερά, και καίνε το μαντήλι.
Τι να σου στείλω, ξένε μου, τι να σου προβοδησω;

Σηκώνομαι τη χαραυγή γιατί ύπνο δεν ευρίσκω,
ανοίγω το παράθυρο, κυττάζω τους διαβάταις,
κυττάζω τοις γειτόνισσαις και τοις καλοτυχίζω,
πώς ταχταρίζουν τα μικρά και τα γλυκοβυζαίνουν.
Με παίρνει το παράπονο, το παραθύρι αφήνω,
και μπαίνω μέσα, κάθομαι, και μαύρα δάκρυα χύνω.

            * το λαϊκό τραγούδι «Της νύχτας ο διαβάτης» ,με δραματοποιημένους στίχους, του Δερβενιώτη που τραγουδούν Καζαντζίδης – Μαρινέλλα

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/mou/Tis-nixtas-o-diavatis.htm

Ένας διαβάτης προχωρεί μέσα στης νύχτας τα σκοτάδια.
Σέρνει το βήμα του βαρύ όπως τ' ανθρώπινα ρημάδια.
Σε κάποια πόρτα σταματά που το καντήλι ακόμα καίει.
Κι ενώ με σπαραγμό χτυπά κάποια φωνή τού λέει:
Τι θες, ζητιάνε, τι ζητάς, τι θέλεις τέτοια ώρα;
Ελεημοσύνη μη ζητάς, δε σου ανοίγω τώρα.
Ελεημοσύνη δε ζητώ, εγώ ζητώ εσένα.
Είμαι ο γιος σου, μάνα μου, που ήρθε απ' τα ξένα.
Ανάθεμα στη φτώχεια μας, ανάθεμα στα ξένα.
Σε άσπρισαν, σε γέρασαν, παιδάκι μου, κι εσένα.
Μη βλαστημάς την ξενιτιά κι ας είδες μαύρες μέρες,
γιατί εκεί έχουν παιδιά κι άλλες πολλές μητέρες.

            * «Το τραγούδι της ξενιτιάς» σε στίχους Ερρίκου Θαλασσινού και μελοποίηση από τον Μ. Θεοδωράκη http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/mou/ToTragoudiTisXenitias.htm

Φεγγάρι, μάγια μου ‘κανες

και περπατώ στα ξένα,
είναι το σπίτι ορφανό,

αβάσταχτο το δειλινό
και τα βουνά κλαμένα.

Στείλ’, ουρανέ μου, ένα πουλί

να πάει στη μάνα υπομονή.

Στείλ’ ουρανέ μου ένα πουλί,

ένα χελιδονάκι,
να πάει να χτίσει τη φωλιά

στου κήπου την κορομηλιά,

δίπλα στο μπαλκονάκι.

Στείλ’ ουρανέ μου ένα πουλί

να πάει στη μάνα υπομονή,
να πάει στη μάνα υπομονή

δεμένη στο μαντίλι
προικιά στην αδερφούλα μου
και στη γειτονοπούλα μου
γλυκό φιλί στα χείλη.

Στείλ’ ουρανέ μου ένα πουλί

να πάει στη μάνα υπομονή.

Δείτε: 

 Εξαιρετικά συγκινητικό και ενδιαφέρον είναι και το ντοκιμαντέρ από την εκπομπή του Στέλιου Κούλογλου με θέμα «Οι πρόσφυγες δακρύζουν». Στο «Στέκι των μεταναστών» στα Εξάρχεια, πρόσφυγες και μετανάστες από την Ευρώπη, την Αφρική και την Ασία παρακολουθούν σκηνές για την προσφυγιά, την μετανάστευση ή την εξορία από τις ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Ύστερα παίρνουν τον λόγο, πολλοί με δάκρυα στα μάτια, για να πουν τις εντυπώσεις τους, αλλά και να περιγράψουν την προσωπική τους οδύσσεια. Στο στούντιο του μοντάζ, ο Θόδωρος Αγγελόπουλος σχολιάζει όσα είπαν οι μετανάστες για το έργο του και εξηγεί γιατί τον απασχολεί η μοίρα των ξεριζωμένων σε όλες σχεδόν τις ταινίες του.
http://www.ert-archives.gr/V3/public/main/page-assetview.aspx?tid=0000046240&tsz=0&autostart=0

Β/ Αποικιοκρατία - Ιμπεριαλισμός

• Να ερευνήσετε και να παρουσιάσετε μορφές αποικιοκρατίας φτάνοντας ως τις μέρες μας.
•  Να  επισημάνετε ποια είναι κατά τη γνώμη σας τα αποτελέσματα για τους λαούς, όταν υπερισχύουν τέτοιες πολιτικές επιλογές.

Για την αναζήτηση των πληροφοριών μπορείτε να ανατρέξετε στη μηχανή αναζήτησης google.

Δείτε:

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%AF%CE%B1

http://www.exandasdocumentaries.com/gr/documentaries/bysubject/politics/%CE%91%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%AF%CE%B1 (δείτε την ταινία "Ο τελευταίος λευκός")

http://www.google.gr/search?q=%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%B1&hl=el&rlz=1T4GGLL_elGR299GR310&prmd=imvns&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&ei=e2dmT5mxHcuq8APJr6iFCA&ved=0CG0QsAQ&biw=1270&bih=547

Πολλές πληροφορίες και φωτογραφικό υλικό θα βρείτε μέσω του ψηφιακού σχολείου από τα βιβλία ιστορίας της Γ΄ Γυμνασίου και Γ΄ Λυκείου γενικής παιδείας.

Μαχάτμα Γκάντι
Ινδός πολιτικός, στοχαστής και επαναστάτης ακτιβιστής

ΤΟ ΔΕΝΔΡΟ ΤΟΥ ΛΩΤΟΥ

Και λίγη ξεκούραση από θέματα ιστορικά! Είναι δυο φωτογραφίες που θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας και τις οποίες δεν χορταίνω να κοιτώ. Τις τράβηξε ένα αγαπημένο μου πρόσωπο, της οικογένειάς μου, από το χωριό, τον Μύτικα Άρτας, κοντά στην Κορωνησία. Είναι ένα δέντρο λωτού που βρίσκεται στο περιβόλι μας. Στο βάθος μπορεί κανείς να διακρίνει τις μανταρινιές. Είναι συγκλονιστικός και ο καιρός ο φθινοπωρινός και υγρός. Το δέντρο φορτωμένο καθώς είναι με καρπούς θυμίζει ένα διαφορετικό, ένα παράξενο και εναλλακτικό χριστουγεννιάτικο δέντρο. Με αυτό σκοπεύω να στείλω τις χριστουγεννιάτικες ευχές μου σε φίλους και συγγενείς τις γιορτές!!! Η ομορφιά της φύσης είναι τόσο συγκλονιστική!!! Μας κάνει λίγο να χαμογελάμε και να ελπίζουμε ...

ΟΜΗΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ

Ο ... γεωμετρικός ... κιθαριστής

«Περασμένα μεγαλεία και διηγώντας τα … να κλαις»! Αυτός ο παροιμιώδης πια στίχος έρχεται στο νου, όταν από τη λαμπρότητα του μυκηναϊκού κόσμου βλέπουμε τη φτώχεια και την απλότητα των χρόνων που τον διαδέχτηκαν. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που πολλοί μελετητές ονόμασαν τα χρόνια αυτά «σκοτεινά» και τα παρομοίωσαν με τον … μεσαίωνα!!! Από την άλλη καλό είναι να αντιλαμβανόμαστε έναν ιστορικό νόμο που ισχύει πάντα: ό,τι ακμάζει, παρακμάζει και τα επιτεύγματα ενός μεγάλου πολιτισμού μπορεί να χαθούν και να ξεχαστούν μέσα στο χρόνο! Βέβαια άλλα νέα θα γεννηθούν από τις στάχτες και η εξέλιξη πότε με τα πάνω και πότε με τα κάτω θα τραβά τον δρόμο της!

Ο τυφλός κιθαριστής

Δύσκολοι αιώνες, αν σκεφτεί κανείς ότι οι άνθρωποι την περίοδο αυτή, δηλαδή επί τρεις αιώνες συνεχώς(!!!)  μετακινούνταν είτε διωγμένοι από άλλους δύστυχους και πεινασμένους, αλλά πιο δυνατούς, είτε προς αναζήτηση καλύτερης τύχης.
Η μετακίνηση αυτή όμως, η μετανάστευση τον 11^ο έως και τον 9^ο αιώνα οδήγησε τα ελληνικά φύλα, τους Αιολείς, τους Ίωνες, τους Δωριείς στη Μ. Ασία. Ξέρετε βέβαια ότι κάνουμε λόγο για τον Α΄Αποικισμό και αξίζει να σημειώσουμε ότι από τις περιοχές αυτές, που αποικίστηκαν από τον 11^ο προ Χριστού αιώνα και στις οποίες ρίζωσε και άνθισε ο ελληνικός πολιτισμός, το ελληνικό στοιχείο ξεριζώθηκε τον 20^ο αιώνα μετά Χριστόν με την καταστροφή της Σμύρνης το 1922 και την ανταλλαγή των πληθυσμών που ακολούθησε ανάμεσα σε Έλληνες και Τούρκους με τη συνθήκη της Λοζάνης!!!

Αν εμπεδώσατε με τη βοήθεια του χάρτη στη σελ. 79 του βιβλίου σας τις μετακινήσεις των ελληνικών φύλων και θέλετε να αξιολογήσετε τις γνώσεις σας παίζοντας με τα χρώματα επισκεφτείτε την ιστοσελίδα:

http://www2.e-yliko.gr/htmls/Fyyl/Istoria/maps/1Apoikismos/Aapoikismos2.html .

Την περίοδο αυτή σηματοδοτεί η περίφημη κάθοδος των Δωριέων το 1100 π. Χ. Για την καταγωγή τους διατυπώνονται πολλές θέσεις. Δύο από αυτές διαβάσαμε και στο βιβλίο. Διαβάστε και μια πιο σύγχρονη – εντελώς ανατρεπτική – από τον καθηγητή  Αρχαιολογίας του πανεπιστημίου Αθηνών, Χρ. Ντούμα.

H κάθοδος ή η «επιστροφή» των Δωριέων;

Οι μετακιvήσεις ελληvικώv φύλωv δεν είναι παρά προσπάθειες των αρχαίων να εξηγήσουν την ύπαρξη διαφόρων διαλέκτων.

Την ποικιλία τωv διαλέκτωv πoυ μιλούvταv στις διάφορες περιοχές της ελληνικής γης οι Ελληvες τωv αρχαϊκώv και τωv κλασικώv χρόvωv την ερμήνευαν ως ένδειξη της ύπαρξης διαφορετικώv φύλωv, τη δε διασπορά της ίδιας διαλέκτου σε διάφορες περιοχές, την απέδιδαν σε μετακιvήσεις του αντίστοιχου φύλου σ’ αυτές. Την αιτιολογική ερμηνεία αυτή των αρχαίων υιοθέτησαν στην πλειονότητά τους οι μελετητές του αρχαίου ελληνικού κόσμου, ιδιαίτερα φιλόλογοι και ιστορικοί. Η λεγόμενη δωρική διάλεκτος ήταν σε χρήση σε πολλές περιοχές της χώρας και, σύμφωνα με την παραπάνω θεωρία, πολλές ήταν και οι μετακινήσεις των χρηστών της, των Δωριέων. Ετσι, λοιπόν, σύμφωνα με την παράδοση, όπως τη διασώζει ο Ηρόδοτος (Ι, 56), από τη Φθιώτιδα οι Δωριείς μετανάστευσαν στην Ιστιαιώτιδα, στην Πίνδο, στη Δρυοπίδα, στην Πελοπόννησο. Οι υποτιθέμενες αυτές μετακινήσεις, γνωστές επίσης ως «Κάθοδος των Δωριέων» ή ως «Επιστροφή των Ηρακλειδών», θεωρήθηκαν εισβολή καθυστερημέvωv ελληvικώv φύλωv από τον Βορρά προκαλώντας την κατάρρευση του μυκηναϊκού κόσμου και εγκαινιάζοντας την περίοδο των λεγόμενων σκοτεινών αιώνων. Ωστόσο, τα νεωτερικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν αρχαιολογικά την περίοδο αυτή (9ο και 8ο αι. π.Χ.), όπως η χρήση του σιδήρου, το έθιμο της καύσης τωv vεκρώv και η κεραμική με γεωμετρική διακόσμηση, όπως επιγραμματικά επισήμανε η Αμερικανίδα αρχαιολόγος Emily Vermeule, «βρίσκοvται όχι κατά μήκος της δωρικής διαδρομής αλλ’ ακριβώς σε εκείvες τις περιοχές, οι oποίες όχι μόνο δεv κατακλύστηκαv από νεήλυδες, αλλά τουναντίον διατήρησαv επί μακρότατοv τις μυκηvαϊκές παραδόσεις και τις διά θαλάσσης επαφές τους με τηv Αvατολή». Τέτοιες περιοχές ήσαν η Αθήvα, η Κρήτη, η ακτή της Iωvίας. Και είναι ακριβώς αυτά τα αρχαιολογικά δεδομένα που έκαναν τον μεν Μανόλη Ανδρόνικο ήδη από το 1971 να αποφανθεί ότι «οι Δωριείς στην αρχαιολογία δεν είναι παρά ένα φάντασμα», τον δε μεγάλο Βρετανό ελληνιστή John Chadwick λίγα χρόνια αργότερα (1976) να δηλώσει με έμφαση πως γλωσσολόγοι και αρχαιολόγοι από κοινού έθαψαν τους Δωριείς ως εισβολείς ή μετανάστες, αποδεικνύοντας την έλευσή τους ανυπόστατη. Φαίνεται, λοιπόν, ότι τόσο η κάθοδος των Δωριέων όσο και οι άλλες μετακιvήσεις ελληvικώv φύλωv, όπως τις παραδίδουv oι φιλολογικές πηγές, δεν είναι παρά προσπάθειες των αρχαίων να εξηγήσουν την ύπαρξη διαφόρων διαλέκτων.

Αυτοεξορία

Ωστόσο, όσο κι αν ο μύθος και η παράδοση δεν αποτελούν ιστορία, άλλο τόσο δεν μπορεί να αποκλειστεί ο απόηχος κάποιου ιστορικού γεγονότος στον μύθο. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο (ΙΧ 27) οι Δωριείς, τμήμα κάποτε τoυ μυκηναϊκού κόσμου, αυτοεξορίστηκαν προκειμένου να γλιτώσουν από την τυραννία των Μυκηναίων («φεύγοντες δoυλoσύvηv πρoς Μηκηvαίωv»). Αν έτσι έχει το πράγμα, τότε η παράδοση πoυ μιλάει για επιστρoφή τωv Ηρακλειδώv γίvεται πιο καταvοητή: Για να επιστρέψει κανείς κάπου πρέπει προηγουμένως να έχει φύγει. Αλλωστε, έχει γίνει αποδεκτό ότι η λεγόμενη «Πρωτο–δωρική» είναι μία από τις διαλέκτους Μυκηvαϊκής Ελληvικής, η οποία έχει θεωρηθεί ως κοινωνικά κατώτερη, ότι μιλιόταν εκτός ανακτορικού περιβάλλοντος και γι’ αυτό δεν γραφόταν στις πινακίδες. Επίσης, σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές, οι Δωριείς επέστρεψαν «κατίovτες», κατερχόμενοι. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να είχαν καταφύγει σε ψηλά μέρη, σε βουνά, όπου ένιωθαν μεγαλύτερη ασφάλεια και πρoστασία από τoυς κατατρεγμoύς και τις διώξεις.

Κτηνοτρόφοι

Οι ορεσίβιοι πληθυσμοί ασχολούνται σχεδόν αποκλειστικά με την κτηνοτροφία και την υλοτομία, την εκμετάλλευση των δασών, και φαίνεται ότι οι Δωριείς δεν αποτέλεσαν εξαίρεση. Γι’ αυτό και η παράδοση τους σκιαγραφεί ως συντηρητικούς και άξεστους. Οταν δε οι λόγοι, για τους οποίους είχαν αυτοεξοριστεί εξέλιπαν, μετά δηλαδή την κατάρρευση του μυκηναϊκού κόσμου, επέστρεψαν ως Ηρακλείδες «κατίοντες». Κάτειμι σημαίvει «κατέρχομαι από τα ψηλά μέρη στα χαμηλά» αλλά και «επιστρέφω από εξορία», σημασίες που ταιριάζουv στηv περίπτωση τωv Δωριέωv, oι oποίοι επέστρεψαv από τηv εξορία τoυς «κατελθόντες». Η ερμηvεία πoυ δίvουv oι σύγχροvοι ιστορικοί στο «κατίοvτες» ως «κατερχόμεvoι από Βορρά» φαίνεται να προέκυψε από τη νεότερη χαρτογραφική σύμβαση, που θέλει την ανάρτηση του χάρτη με τον γεωγραφικό Βορρά προς τα πάνω. Με άλλα λόγια, αν δεν υπήρχε αυτή η σύμβαση, και αν είχαμε μάθει vα κρεμούμε τον χάρτη με τον Νότο στο επάνω μέρος, το «κατίοvτες» θα σήμαινε, σύμφωνα με την ερμηνεία των ιστορικών, «κατερχόμενοι από Νότου». Και, κατά συνέπεια, οι Δωριείς θα είχαν κατέλθει από τηv… Κρήτη!

«Κατίοντες»

Η κάθοδος τωv δωρικών φύλων από τα ορεινά σε πεδιvά μέρη και αvεξάρτητα από μαγvητικoύς προσαvατολισμoύς συμφωνεί με την εγκατάστασή τους σε περιοχές της Πελοποννήσου που απέχουν πολύ όχι μόνο μεταξύ τους αλλά και από το σημείο της υποτιθέμενης κοινής αφετηρίας των Δωριέων. Περιοχές, όπως η κεvτρική Μεσσηvία, η κεvτρική Λακωvία, η πεδιάδα τoυ Αργoυς, η περιοχή τoυ Iσθμού, πέρα από τα παραπάνω γνωρίσματα, αποτελούσαν και τηv καρδιά τoυ μυκηvαϊκoύ κόσμoυ, πράγμα που σημαίνει ότι οι Δωριείς «κατίοντες» επέστρεψαν στα μέρη τα οποία είχαν εγκαταλείψει μερικές γενιές παλιότερα.
Η κατάληξη σε –εύς, ήδη από τα μυκηναϊκά χρόνια σημαίνει ασχολία, επάγγελμα (π.χ. χαλκεύς), ενώ η ρίζα δωρ– συγγενεύοντας με τη λέξη δόρυ/δoύρυ, τόσο στις πινακίδες όσο και στον Ομηρo σημαίνει ξύλο (πρβλ. «δούρειος ίππος»). Η δε εvαλλαγή τoυ ο με oυ ή με ω, ανάλογα με τη διάλεκτο, δεν είναι ασυνήθης (π.χ. αττ. κόρος, ιωv. κoύρος, δωρ. κώρος, βoυλή – βωλά, βους – βως, δούλος – δώλος κ.ά.). Αυτό άλλωστε επιβεβαιώνεται και από την ύπαρξη σύνθετων ονομάτων, όπως Δωρικλής και Δωρίμαχoς.

Ξυλοκόποι

Μετά τα παραπάνω, ως δηλωτικό ασχολίας το δωριεύς σημαίνει ξυλοκόπoς. Οι ξυλοκόποι, ζώντας στα βουνά και αποκομμένοι από τov πολιτισμό, ομιλούv διάλεκτο λιγότερο εξελιγμένη, αρχαϊκή. Με τον καιρό ίσως η σημασία του Δωριεύς διευρύvθηκε υπονοώντας τον άξεστo χωρικό, όπως η λέξη βλάχoς στη σημερινή καθομιλουμένη από εθνικό κατέληξε να σημαίνει το χωρίς τρόπους άτομο. Αυτοί λοιπόν οι άξεστοι ξυλοκόποι, με την κατάρρευση τoυ μυκηvαϊκoύ αvακτορικoύ συστήματoς, βρήκαν την ευκαιρία να επιστρέψουν. Με τηv ερμηvεία τωv Δωριέωv ως ξυλοκόπωv φαίνεται να συμφωνεί και ο μύθος τoυ τελευταίoυ βασιλιά της Αθήvας, τoυ Κόδρου, ο οποίος για vα σώσει τηv πόλη του από τους εισβολείς Δωριείς, διείσδυσε λάθρα στo στρατόπεδό τους μεταμφιεσμένος σε ξυλοκόπο, δηλαδή σε έναν από αυτούς, σε δωριέα.

Η άποψη αυτή, ότι δηλ. οι Δωριείς ήταν Μυκηναίοι Πελοποννήσιοι στην καταγωγή, υποστηρίζεται και από τη μυθολογία. Διαβάστε:

Γιατί ονομάζονται οι Δωριείς Ηρακλείδες;

Πέρα από τις μαρτυρίες των ιστορικών, υπάρχει και το αντίστοιχο μυθολογικό πλαίσιο. Οι Δωριείς κατάγονταν από τον Δώρο, γιο του Έλληνα, ο οποίος είχε υπό την εξουσία του την ηπειρωτική Ελλάδα. Σε αυτούς κατέφυγαν οι απόγονοι του Ηρακλή, μετά το θάνατο του Ύλλου και τον διωγμό τους από την Πελοπόννησο. Ακόμη, αναφέρεται ότι, όταν οι Ηρακλείδες έφθασαν στον Αιγιμιό, βασιλιά των Δωριέων, ο Ύλλος ζούσε. Ο Αιγιμιός υιοθέτησε τον Ύλλο και μαζί με τους δυο γιους του, Πάμφυλο και Δυμάνα, τον έκανε συγκληρονόμο στο ένα τρίτο του βασιλείου του. Διωγμένοι από τα γειτονικά φύλα οι Δωριείς κατέφυγαν, μετά από πολλές μετακινήσεις, στη Δωρίδα και από εκεί στην Πελοπόννησο. Τη χώρα τη μοίρασαν οι δισέγγονοι του Ύλλου, Τήμενος, Κρεσφόντης και Αριστόδημος, μαζί με τους Πάμφυλο και Δυμάνα. Την κατάκτηση της Πελοποννήσου και την κυριαρχία τους στους αχαϊκούς πληθυσμούς, οι Δωριείς την ερμήνευσαν με το μύθο της "επανόδου των Ηρακλειδών", δηλαδή την επιστροφή των απογόνων του Ηρακλή στην αρχαία τους κοιτίδα.

Από το … σκοτάδι στο … φως!!!

Η Γεωμετρική εποχή

ψευδόστομος αμφορέας

Μετά το πέρας των μετακινήσεων τον 9^ο αιώνα αρχίζει η … ανάκαμψη! Ο πολιτισμός αρχίζει να αναγεννάται  σιγά σιγά και τότε είναι που τίθενται τα θεμέλια, πέφτουν οι πρώτοι σπόροι, του μεγάλου ελληνικού κλασικού πολιτισμού. Παρατηρώντας οι αρχαιολόγοι τα πρώτα αυτά δείγματα της ανάκαμψης, ονόμασαν την εποχή συμβατικά και "Γεωμετρική" από το γεωμετρικό ρυθμό στην κεραμική τέχνη που αναπτύχθηκε αρχικά στην Αθήνα και διαδόθηκε και στην υπόλοιπη Ελλάδα.

Παρατηρήστε κάποια δείγματα: (για περισσότερες εικόνες θα σας παραπέμψω σε ιστοσελίδες σχετικές):

Αγγειοπλαστική:

Τριφυλλόστομη οινοχόη από το Ηραίο Περαχώρας στην Κόρινθο

κρατήρας και οινοχόη

σκύφος γεωμετρικός
αγγείο πόσης 

γιγάντια πρόχους - οινοχόη με ... καπάκι
Προσέξτε τα σχήματα!!!

αμφορέας με οριζόντιες λαβές στην κοιλιά

τριφυλλόστομη οινοχόη αττικού εργαστηρίου
Ποιο είναι το σχήμα;  Οι πυκνές λωρίδες...

Ένα φλασκί, (παγούρι δηλαδή) με ακτινωτή διάταξη, που αναπαριστά το δένδρο της ζωής

δισώματο αγγείο με φύλλα, τρίγωνα, ρόμβους, τεθλασμένες γραμμές
Δύο ... σε ένα!!!

ο κρατήρας του ... βιβλίου μας με την αναπαράσταση της πρόθεσης και  εκφοράς του νεκρού

πυξίδα
(αγγείο στο οποίο τοποθετούσαν κοσμήματα ή καλλυντικά, κάτι σαν τη δική μας μπιζουτιέρα)

πυξίδα με καπάκι στολισμένο με άλογα

πανέμορφη αττική πυξίδα

κάνθαρος με ζωγραφισμένη μια ασπίδα
(κάνθαρος = κάτι σαν κούπα)

πτηνόσχημο αγγείο

"το κυπριακό παπί"
πτηνόσχημο αγγείο

κυπριακή κύλικα
(κύλικα= κάτι σαν το σημερινό ποτήρι σαμπάνιας - αγγείο πόσης)

δακτυλιόσχημο κυπριακό αγγείο

• Αν ενδιαφέρεστε για περισσότερα "Αγγεία στα γεωμετρικά χρόνια" επισκεφτείτε την ιστοσελίδα:

http://asathens.wordpress.com/2012/10/31/%CF%84%CE%B1-%CE%B1%CE%B3%CE%B3%CE%B5%CE%AF%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%B1-%CE%B3%CE%B5%CF%89%CE%BC%CE%B5%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AC-%CF%87%CF%81%CF%8C%CE%BD%CE%B9%CE%B1/

• Αν σας μπέρδεψαν τα ονόματα των αγγείων, ανακαλύψτε τα με ερμηνεία και εικόνα πατώντας:

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/AR/ar.ag/aggeia.htm

• Η πιο αξιόλογη και κατατοπιστική ιστοσελίδα όμως για τα αγγεία της γεωμετρικής περιόδου είναι η ακόλουθη και εξερευνήστε την οπωσδήποτε.

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/geom/geometriki-aggeiografia.htm

• Μελετήσατε από κοντά ένα ένα αγγείο; Είδατε τα σχήματα; Προσωπικά ιδιαίτερη εντύπωση μου έκανε: α) το αγγείο σε σχήμα ροδιού β) το γεγονός ότι το σχήμα του κύκλου με τη χρήση του διαβήτη βεβαίως, είναι αρχαιότερο από τον μαίανδρο και γ) ότι την τελευταία περίοδο, την ύστερη γεωμετρική, τα διάφορα γεωμετρικά μοτίβα υποχωρούν και το μεγαλύτερο μέρος των αγγείων καταλαμβάνουν εικονιστικές παραστάσεις. Δείτε ξανά τον κρατήρα από τη Θήβα και θαυμάστε την προσπάθεια απόδοσης της προοπτικής, αλλά και το ερωτευμένο πιθανόν ζευγαράκι  στα αριστερά!!! Δείτε και τον κρατήρα - μάχη σε πλοίο !!!
• Από την "Ιστορία του Ελληνικού έθνους" σελ. 187-188 διαβάστε σχετικά:

" Η αξιολογότερη όμως καινοτομία της γεωμετρικής τέχνης είναι η δημιουργία των εικονιστικών συνθέσεων που ιστορούν τις ανθρώπινες πράξεις. Οι πολυπρόσωπες παραστάσεις που θα αποτελέσουν το ανεξάντλητο υλικό της ελληνικής αγγειογραφίας των μετέπειτα αιώνων, παρουσιάζονται για πρώτη φορά στις αρχές του Η΄αιώνος π.Χ. Στην πρωτογεωμετρική κεραμική έχουμε την πρώτη εμφάνιση της εικόνος του αλόγου. Πρόσφατες ανασκαφές στο Λευκαντί της Ευβοίας μας έδωσαν την παλαιότερη  -πρωτογεωμετρική- παράσταση ανθρώπινης μορφής, έναν τοξότη. Αλλά αμέσως ύστερα από το 800 π.Χ. έχουμε παραδείγματα παραστάσεων: σε αγγείο του Κεραμεικού εικονίζονται δύο ανθρώπινες μορφές με ξίφος και μαστίγιο και στη μέση ένα άλογο. Σε αμφορέα πάλι του Κεραμεικού ένας άνδρας στη μέση κρατά κρατά από τα χαλινάρια δύο άλογα. Το πιο ενδιαφέρον όμως παράδειγμα προσφέρει ένας σκύφος από την Ελευσίνα. Στη μια πλευρά παριστάνεται αγώνας πολεμιστών επάνω από τα πτώματα δύο σκοτωμένων συντρόφων τους, στην άλλη ένα πλοίο που προσπαθεί να προσορμιστεί, ενώ δύο βαριά οπλισμένοι φρουρούν, στη στεριά προφανώς. Κάτω από τις πρωτόλειες αυτές μορφές διακρίνει κανείς την αγάπη του τεχνίτη για την κίνηση, την αίσθηση του ρεαλιστικού στοιχείου, μια ζωντάνια που βρίσκεται σε αντίθεση προς το αυστηρό πνεύμα της γεωμετρικής διακοσμητικής. (...) Με τον καιρό οι παραστάσεις θα πληθαίνουν και θα κατακτούν τον χώρο τους μέσα στη γεωμετρική σύνθεση." 

Σας παραθέτω συγκεκριμένες παραστάσεις:

Από τον κρατήρα της Θήβας για τον οποίο κάναμε λόγο πιο πάνω

η ανάλυση της παραπάνω παράστασης

δύο νεκροί και δύο πολεμιστές που επιτίθενται

η σκηνή της μάχης σε πλοίο

κρατήρας

ελικοειδής κρατήρας

Πλαστική - Γεωμετρικά ειδώλια
Από το βιβλίο Κοκκόρου - Αλευρά "Η τέχνη της αρχαίας Ελλάδας"

Πληροφορίες: 

http://users.sch.gr/pchaloul/geometriki-epokhi/plastiki.htm

Πήλινα ειδώλια:

Ο Κένταυρος από το Λευκαντί της Εύβοιας

Βοιωτική κωδωνόσχημη κούκλα

Η κούκλα βρίσκεται στο Λούβρο

πήλινο άρμα

Χάλκινα ειδώλια:

Χάλκινη ομάδα γυναικών ή ανδρών σε κυκλικό μαγικό χορό
Ολυμπία 9ος αιώνας

ο αρματηλάτης - ηνίοχος

ένας πετεινός

Μπρούτζινα αλογάκια 
[Πολλά από αυτά είχαν κλαπεί πρόσφατα από το μουσείο της αρχαίας Ολυμπίας και ευτυχώς ανευρέθησαν μετά από επιτυχείς έρευνες της ΕΛΑΣ στις 24/11/12]

ο περίφημος αυτός ίππος βρίσκεται στο Βερολίνο

Πολεμιστές και συμπλέγματα

πολεμιστής

Φοράδα με πουλάρι

Ηρακλής και Κένταυρος

Ο κρανοποιός

Και τώρα ... ο περίφημος οπλίτης της γεωμετρικής εποχής!

Ίσως ο Αχιλλέας με οκτώσχημη ασπίδα.
Βρέθηκε στα Φάρσαλα - 700 π.Χ.

Ελεφάντινα ειδώλια

Κοσμήματα

Τα κοσμήματα είναι γενικώς σπάνια την περίοδο αυτή και κατά κανόνα προέρχονται από ταφές. Οι συνηθέστεροι τύποι χάλκινων κοσμημάτων είναι η περόνες και οι πόρπες, που χρησίμευαν κυρίως για να συγκρατούν στους ώμους τον πέπλο, ένα είδος ενδύματος που φαίνεται ότι άρχισε να χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια του 11ου αι. π.Χ. Υπάρχουν αρκετές παραλλαγές περονών και πόρπων, ορισμένες εκ των οποίων μαρτυρούν επιδράσεις από τα Βαλκάνια και την κεντρική Ευρώπη. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι λεγόμενες «Αττικο-Βοιωτικές» πόρπες, που ήταν ασυνήθιστα ευμεγέθεις και είχαν μεγάλο τετράγωνο πλακίδιο διακοσμημένο με εγχάρακτα γεωμετρικά μοτίβα ή εικονιστικές παραστάσεις από το φυσικό κόσμο ή τη μυθολογία. Οι πόρπες αυτές χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά ως αναθήματα σε ιερά και τάφους.
Τα χρυσά κοσμήματα της περιόδου είναι λιγοστά, όμως μαρτυρούν δεξιοτεχνία στην κατασκευή και γνώση περίπλοκων τεχνικών όπως η κοκκίδωση και η συρματερή τεχνική. Οι τεχνικές αυτές χρησιμοποιούνταν ευρύτατα στο Αιγαίο ήδη από τη Μυκηναϊκή εποχή, και φαίνεται ότι σε ορισμένες περιοχές, όπως η Εύβοια, κατάφεραν να επιβιώσουν και κατά τους λεγόμενους "Σκοτεινούς Χρόνους". Έχουν βρεθεί χρυσά περιδέραια, δαχτυλίδια και σκουλαρίκια, όμως ο συνηθέστερος τύπος της περιόδου είναι τα διαδήματα και οι ταινίες από λεπτό έλασμα χρυσού. Αυτά τα λεπτεπίλεπτα κοσμήματα συχνά έφεραν εμπίεστη διακόσμηση με ζώα και από τα τέλη του 7ου αι. π.Χ. με πολεμιστές, άρματα, σκηνές μάχης, σκηνές χορού και φανταστικά πλάσματα όπως Σφίγγες και Κενταύρους.

Οι πληροφορίες αυτές είναι από τη σελίδα του Μουσείου Κυκλαδικής τέχνης. Εκεί θα δείτε και σχολιασμένες εικόνες. Τι είναι οι πόρπες;

http://www.cycladic.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=resource&cresrc=794&cnode=55&clang=0

Κατατοπιστικό υλικό και στη σελίδα: 

http://www.fhw.gr/chronos/03/gr/culture/arts/index2d.html

χρυσό διάδημα

τμήμα από περιδέραιο

ένα βραχιολάκι

το αγαπημένο μου
Το βρήκα στη σελίδα των χρυσοχόων Λάρισας!!!

http://www.saonl.gr/gr/?p=26&page=2 

Αρχιτεκτονική:


Σπίτια χωρίς ... παράθυρα!!!

Σπίτια λιτά, με απλά υλικά. Δεν σώθηκαν. Τα ανασυνθέτουμε από αρχαιολογικά ευρήματα.
Αναζητήστε πληροφορίες: http://www.fhw.gr/chronos/03/gr/culture/arts/index1.html  και

http://users.sch.gr/pchaloul/geometriki-epokhi/geometriki-tehni.htm

• Πιστεύω πως απολαύσαμε τον γεωμετρικό πολιτισμό! 

• Γενικές πληροφορίες για πολιτικά και κοινωνικά και οικονομικά θέματα της περιόδου μπορείς να αναζητήσεις στην ιστοσελίδα του ΙΜΕ  http://www.fhw.gr/chronos/03/ και βέβαια στη http://www.google.gr/search?q=%CE%B3%CE%B5%CF%89%CE%BC%CE%B5%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%B7+%CE%B5%CF%80%CE%BF%CF%87%CE%B7&hl=el&rlz=1T4GGLL_elGR299GR310&prmd=imvns&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&ei=6lipULr3B8qX0QWytYCoAw&ved=0CCkQsAQ&biw=1220&bih=528

• Για μια γρήγορη επανάληψη της ενότητας του βιβλίου δες: http://gregzer.wikispaces.com/file/view/%CE%93%CE%B5%CF%89%CE%BC%CE%B5%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AC+%CF%87%CF%81%CF%8C%CE%BD%CE%B9%CE%B1.swf